تحلیل توابع حاکم بر دینامیک ساختار تعادلی بارش ماهانه و سالانه در ایستگاه همدید شیراز

کمانه, عبدالعلی; نارنگی فرد, مهدی; مزیدی, احمد; مظفری, غلامعلی

تحلیل توابع حاکم بر دینامیک ساختار تعادلی بارش ماهانه و سالانه در ایستگاه همدید شیراز

نوع مقاله : مقاله های پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه جغرافیا ، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی ،شیراز، ایران

² دانشجو ی دکتری جغرافیای طبیعی(آب و هواشناسی)، دانشگاه یزد،یزد، ایران

³ دانشیار گروه جغرافیا طبیعی(آب و هواشناسی)، دانشگاه یزد،یزد، ایران

چکیده

بکارگیری منطق آشوب، برخال و فازی در شناخت بسیاری جزئیات در پدیدههای طبیعی که تاکنون غیر قابل توضیح و توصیف بودند، سودمند و راه گشاست. در این چارچوب با هدف تعیین دینامیک تعادلی ساختار حاکم بر رفتار بلند مدت (1951-2014) فراسنج ماهانه و سالانه بارش در ایستگاه همدید شیراز از تحلیل توابع غیر خطی سیمپلکسی بارش استفاده شد. به این منظور جهت تحلیل منطق حاکم بر بارش ایستگاه شیراز از روند جبری فراوانی رخداد هر یک از مقادیر واقعی بارش ماهانه و سالانه در یک ماتریس وتری استفاده گردید، سپس همبستگی میان دروندادها (x) و بروندادها (y) توابع مثلثاتی ناشی از ماتریس وتری مقادیر مطلق بارش و فراوانی رخداد آن محاسبه و ضوابط مورد نظر استخراج گردید. یافتههای پژوهش نشان داد دینامیک بارش ماهانه شیراز با استدلال به جبر سیمپلکسی به صورت تابع Y = 0/5717x^-906 تعریف میگردد و با توجه به اینکه همبستگی بین درونداد و برونداد سیمپلکسی ناشی از ماتریس وتری در بالاترین حد خود در میان توابع محاسبه شده و با رعایت دوره گردش 2kΠ در ضابطه پولی نومیال مثلثاتی با درجه دو نسبت به بردارهای x & y با همبستگی بیش از 5/0 میباشد (6/0)، بنابراین ساختار حاکم بر فراسنج بارش ماهانه از تابع برخالی پیروی مینماید. این روند در قالب زمان سالانه نیز از همین ساختار پیروی میکند. به عبارت دیگر ساختار ماهانه و سالانه فراسنج بارش در شیراز از ساختار آشوبی به سمت ساختار برخالی و از حالت ناتعادلی به عدم تعادل میل مینماید.

کلیدواژه‌ها

مراجع

اعلمی، محمدتقی و لیلا ملکانی (1391): بازسازی فضای حالت و بعد فرکتالی جریان رودخانه با استفاده از زمان تأخیر و بعد محاط، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست، سال 43، شماره 1، صص 15-21.
امیدوار، کمال و معصومه نبویزاده (1393): پیشبینی بارش روزانه استان کرمان با شبکه عصبی مصنوعی (مطالعه موردی: کرمان، بافت و میانده جیرفت)، جغرافیا و توسعه ناحیهای، سال 12، شماره 23، صص 197-214.
امیرخانی، خاطره، ذونعمت کرمانی، محمد و مجید رحیمپور (1392): بررسی آشوبناکی دبی جریان رودخانه قره سو کرمانشاه، کنفرانس بینالمللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
انیس حسینی، مسعود و محمد ذاکرمشفق (1392): تحلیل و پیشبینی جریان رودخانه کشکان با استفاده از نظریه آشوب، مجله هیدرولیک، دوره 8، شماره 3، صص 45-61.
انیس حسینی، مسعود و محمد ذاکرمشفق (1394): مقایسه مدلهای محلی آشوبناک مبتنی بر فضای فاز در پیش بینی جریان رودخانه، فصلنامه مهندسی عمران مدرس، سال پانزدهم، شماره 3، صص 13-24.
جانی، رسول، پناهی، علی و فرهاد علیزاده افشار (1392): تحلیل بارش ماهانه بندرانزلی با استفاده از نظریه آشوب، کنفرانس بین المللی عمران، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
جباری قرهباغ، ثمین، رضایی، حسین و بایرامعلی محمدنژاد (1393): بررسی وجود آشوب در جریان روزانهی رودخانهی نازلوچای، همایش ملی تغییرات اقلیم و مهندسی توسعه پایدار کشاورزی و منابع طبیعی، همدان، شرکت علم و صنعت طلوع فرزین.
حاتمی، بنفشه، ذونعمت کرمانی، محمد، احمدی، محمدمهدی و بهرام بختیاری (1393): بررسی تاثیر حذف نویز بر رفتاری سری زمانی دبی رودخانه با استفاده از نظریه آشوب مطالعه موردی: رودخانه بافت، کنفرانس بینالمللی توسعه پایدار، راهکارها و چالشها با محوریت کشاورزی، منابع طبیعی، محیط زیست و گردشگری، تبریز، دبیرخانه دائمی کنفرانس بینالمللی توسعه پایدار، راهکارها و چالش ها،
حاجی کریمی، بابک (1389): نظریه آشوب و کاربرد آن در تصمیم گیری های سازمانی، فصلنامه علوم رفتاری، دوره 2، شماره 3، صص 31-46.
حسنزاده، یوسف، اعلمی، محمدتقی، فرزین، سعید، شیخالاسلامی، سیدرضی و المیرا حسنزاده (1391): بررسی ماهیت آشوبناکی نوسانات روزانه تراز آب دریاچه ارومیه، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست، سال چهل و دوم، شماره 1 (پیاپی 66)، صص 9-17.
رامشت، محمد حسین (1382): نظریه کیاس در ژئومورفولوژی، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 1، صص 13-36.
رامشت، محمد حسین و منوچهر توانگر (1381): مفهوم تعادل در دیدگاههای فلسفی ژئومورفولوژی، تحقیقات جغرافیایی، شماره 65 و 66، صص 79-94.
رامشت، محمد حسین، عبدالعلی، کمانه و صمد فتوحی (1386): معرفت‌شناسی و مدل‌سازی در ژئومورفولوژی، پژوهشهای جغرافیایی، دوره 39، شماره 60، صص 31-48.
رسولی، علیاکبر، جلالی، طاهره، سرافروزه، فاطمه و مرضیه اسمعیلپور (1394): بررسی تغییرات زمانی و مکانی بارشهای نیسان و پیشبینی آن در استان آذربایجان شرقی، جغرافیا و برنامهریزی، سال 19، شماره 51، صص 171-191.
طالب بیدختی، ناصر، عابدینی، محمدجواد و محمودرضا شقاقیان (1385): بررسی وجود آشوب در جریان رودخانهای در مقیاسهای زمانی مختلف، هفتمین سمینار بینالمللی مهندسی رودخانه، اهواز، سازمان آب و برق خوزستان، دانشگاه شهید چمران اهواز.
عزیزی، قاسم (1379): برآورد بارش موثر در رابطه با کشت گندم دیم (مورد: دشت خرمآباد)، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 39، صص 115-123.
عساکره، حسین، موحدی، سعید، سبزی پرور، علی اکبر، مسعودیان، ابوالفضل و زهره مریانجی (1393): اقلیم شناسی بارش ایران با استفاده از تحلیل همسازها، تحقیقات جغرافیایی، سال 29، شماره 4، صص 15-26.
عطایی، هوشمند (1387): شناسایی و تجزیه و تحلیل الگوهای تراز میانی جو در سالهای پربارش ایران، تحقیقات جغرافیایی، شماره 90، صص 19-38.
علمیزاده، هیوا و سیاوش شایان (1393): نظریه آشوب در ژئومورفولوژی جریانی (مطالعه موردی تغییرات بستر رود کل، هرمزگان)، جغرافیا و برنامهریزی محیطی، سال 25، شماره 3، صص 217-230.
فرزین، سعید، شیخ الاسلامی، سیدرضی و یوسف حسنزاده (1390): تحلیل آشوب پذیری سری زمانی با استفاده از ترسیم فضای فاز و روش بعد همبستگی مطالعه موردی بارش ماهانه در دریاچه ارومیه، چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران، دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
قاهری، عباس، قربانی، محمدعلی، دل افروز، هادی و لیلا ملکانی (1391): ارزیابی جریان رودخانه با استفاده از نظریه آشوب، مجله پژوهش آب ایران، سال ششم، شماره دهم، صص 117-126.
قربانی، محمد‏علی، اعلمی، محمدتقی، یوسفی، پیمان، اسدی، حکیمه و صبا زینالی (1390): کارایی نظریه آشوب در پیش‏بینی میزان رسوبات معلق رودخانه‏ها (مطالعه موردی: رودخانه لیقوان)، نشریه مهندسی عمران و محیط زیست، سال چهل و یکم، شماره 1 (پیاپی 64)، صص 59-66.
کمانه، عبدالعلی، قادری، حیدر و شهیده دهقان (1394): بازخورد اقلیم و ژئومورفولوژی در برنامهریزی توسعه شهری (مطالعه موردی: کلانشهر شیراز)، فصلنامه برنامهریزی منطقهای، سال پنجم، شماره 19، صص 187-198.
لطفاللهی یقین، محمدعلی، لشتهنشانی، میراحمد، قربانی، محمدعلی و مرتضی بیک لریان (1392): مدلسازی و پیشبینی ارتفاع موج شاخص دریای خزر با نظریه آشوب، مهندسی عمران و محیط زیست، سال 45، شماره 1، صص 97-105.
محمدی، بختیار، قلیزاده، محمد حسین، شریفه زارعی (1393): شناخت الگوهای همدید بارش های یک روزه در استان کردستان، تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال چهاردهم، شماره 35، صص 7-27.
مرادیزاده کرمانی، فرنوش، قربانی، محمدعلی، دین پژوه، یعقوب و داود فرسادیزاده (1391): مدل تخمین جریان رودخانه بر اساس بازسازی فضای حالت آشوبی، دانش آب و خاک، دوره 22، شماره 4، صص 1-16.
مزیدی، احمد، کمانه، عبدالعلی، مظفری، غلامعلی و مهدی نارنگیفرد (1395): تغییرات بارش روزانه با استناد به تحلیل های آشوبی در شیراز، فصلنامه جغرافیا، سال چهاردهم، شماره 50، صص 147-169.
مسعودیان، ابوالفضل (1388): نواحی بارشی ایران، جغرافیا و توسعه، شماره 13، صص 79-91.
مسعودیان، ابوالفضل، صفرپور، فرشاد، هاشمینسب، سادات، پنجهکوبی، پرویز، حاتمی بهمن بیگلو، خداکرم، حیدری، مهران، کیخسروی کیانی، محمد، زهرایی، اکبر (1391): شناسایی گونه هواهای ایران، طرح پژوهشی دانشگاه اصفهان، صص 1- 185.
نعمتی، سمیرا و لیلا نقیپور (1392): مدلسازی دبی جریان رودخانه کرج بوسیله بازسازی فضای حالت آشوبی، پنجمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران، انجمن علوم و مهندسی منابع آب ایران، دانشگاه شهید بهشتی.