1دانشجوی دکتری تخصصی آب و هواشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز،ایران
2استادیار گروه جغرافیا، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز،ایران
3دانشیار آب و هواشناسی ،دانشکده علوم زمین ،دانشگاه شهید بهشتی تهران ،ایران
4دانشیار مرکزمطالعات سنجش از دور و GIS، دانشگاه شهید بهشتی، تهران،ایران
5دکتری آب و هواشناسی سینوپتیک،مرکز مطالعات ناحیه ای و آمایش، دانشگاه شهید بهشتی،تهران،ایران
چکیده
در این پژوهش به بررسی همدیدی و تغییرات ساختار دینامیکی الگوهای تابستانه در استان خوزستان پرداخته‌شده است. بدین منظور دمای ایستگاه‌های منتخب در یک دوره آماری روزانه 30 ساله (2015-1986) تعیین شد و داده‌های جوی سال‌های مذکور با استفاده از سایت http://www.esrl.noaa.gov استخراج گردید و داده‌های روزانه این سال‌ها در تراز دریا در اسکریپتی در محیط نرم‌افزار grads تهیه و استخراج شد. برای الگوهای گردشی غالب تابستانه از شیوه تحلیل عاملی با دوران واریمکس استفاده شد. پرتکرارترین الگوی همدیدی در ماه‌های گرم استان خوزستان الگویی شبیه الگوی مورخ 27 ژوئن 2001 هست. در این الگو در لایه زیرین وردسپهر مرکز چرخندی بر روی شمال عربستان و جنوب خلیج‌فارس تشکیل می‌شود که گاه به‌صورت مستقل و گاه به‌صورت ادغام‌شده با چرخند حرارتی پاکستان بر روی استان خوزستان گسترش می‌یابد. در تمام موارد یک‌زبانه کم‌فشار با راستای جنوب شرقی- شمال غربی در امتداد دامنه‌های جنوبی زاگرس و خلیج‌فارس وارد استان می‌شود. این الگو باعث فرارفت هوای گرم بیابان‌های داغ عربستان بر روی استان می‌شود. به‌تدریج در لایه میانی وردسپهر بخصوص از تراز 700 هکتوپاسکال این الگوی چرخندی جای خود را به یک پشته عمیق که از سلول پرفشار عربستان که در تمام ماه‌ها بر روی ساحل شرقی دریای سرخ (محدوده مکه تا مدینه) قرار دارد، قرار می‌گیرد. این الگوی همدیدی باعث ایجاد یک‌لایه پایدار در لایه میانی بر روی استان شده و با فرونشینی هوا در یک‌لایه ضخیم و گرمایش بی‌دررو حاصل از آن باعث تشدید گرمای لایه سطحی جو بر روی استان می‌گردد.
ابتدای صفحه